Czytaj o poprzednim pokoleniu: Xawery Rogaliński ur. 1824
Aktualizacja wpisu i wykresu: 28-III-2022, H.
Spis treści:

• Urodziny i dzieciństwo
• Ślub
• Dzieci i domy
• Zawód i praca
• Czy Jan był piśmienny?
• Posesja
• Śmierć
• Pokrewieństwo
• Dokumenty

Niewiele wiem o tym pradziadku, choć coraz więcej…

URODZINY i DZIECIŃSTWO
Rodzina mieszkała w okolicach Brzezin – stąd pochodziła matka Jana i w parafii Brzeziny 22.02.1843 odbył się ślub rodziców Jana. Obaj dziadkowie Jana – ojczysty i macierzysty – nosili imię Marcin: Marcin Rogaliński (1786-1855) i Marcin Jóźwik (1786 – około 1840-45). Oto akt urodzenia Jana:
Działo się we wsi Gałkowie dnia 26 grudnia 1843 roku o godzinie 2 po południu stawił się Xawery Rogaliński kowal gromadzki liczący lat 49 w Gałkowie mieszkający w obecności Kacpra Staszewskiego karczmarza z Gałkowa lat 33 i Teofila Staszewskiego z Borowy lat 28 maiących i okazał Nam dziecię Płci Męskiej urodzone w Gałkowie dnia 18 bieżącego miesiąca i roku o godzinie 4 rano z Jego Małżonki Łucji z Jóźwików lat 24 maiącej, Dziecięciu temu na chrzcie Świętym w dniu dzisiejszym odbytym nadane zostało Imię Jan a Rodzicami Chrzestnemi byli Kacper Staszewski i Magdalena Homarowa. Akt ten stawaiącemu i śwadkom przeczytany i przez Nas tylko podpisany został gdyż stawaiący i świadkowie pisać nieumieią
Xiądz Honory Katyłł

W 1843 roku, w dniu urodzin Jana jego ojciec Ksawery (Xawery) był jeszcze młody, miał lat 19. Żyli też dziadkowie ojczyści – rodzice Ksawerego: Marcin Rogaliński (miał około 57 lat) i babcia Józia (miała 51 lat). Matka Jana, Łucja była nieco starsza od męża, miała wtedy lat 24. Żyli jeszcze dziadkowie macierzyści – rodzice Łucji: Marcin Jóźwik (był mniej więcej w wieku drugiego dziadka Marcina, mając wówczas lat 57) i babcia Marianna (miała wtedy 55 lat).

Jan miał co najmniej jednego rodzonego brata – Franciszka (ur. około roku 1846) oraz przyrodniego brata Feliksa (ur. 1859). Jego matka, Łucja zmarła młodo pomiędzy 1846 a 1853, mógł jej nawet nie pamiętać.
W 1853 roku ojciec Ksawery ożenił się ponownie. Jan miał wtedy dopiero 10 lat. Zapewne dużo pomagał w gospodarstwie, może potem ojcu w kuźni.

Z drugą żoną ojciec miał kolejne dzieci: co najmniej trzy córki, które jednak żyły bardzo krótko, oraz dwóch synów – Feliks był dużo młodszy od Jana, a po nim jeszcze urodził się Jan Joann*.
Rodzina pozostała w okolicach Brzezin.

Prawdopodobnie Jan był pierwszym z rodziny, który osiedlił się w Łodzi w latach sześćdziesiątych XIX wieku. Przyjechał tu i pracował jako woźnica pocztowy. Można sobie wyobrazić, że jeździł z przesyłkami do Brzezin, a może nawet zajeżdżał do kuźni, w której ojciec podkuwał mu konie… Jan jako syn kowala był od małego zaznajomiony z końmi.

Dorosłe życie Jan Rogaliński spędził już w Łodzi.

ŚLUB

Większość życia Jan spędził u boku bez wątpienia sympatycznej i pracowitej Antoniny, prababki mej pochodzącej z Wielkopolski. Oto ich akt ślubu:

Miało miejsce w Łodzi w 1869 roku, 18/30 stycznia o godzinie piątej wieczorem. Oznajmiamy, że w obecności świadków Piotra Białkowskiego, płóciennika z Łodzi lat 30 i Antona Olasek podoficera Niżniegorodzkiego Pułku, obecnie mieszkającego w Łodzi, lat 34, bieżącego dnia zawarty został religijny związek małżeński pomiędzy Janem Rogalińskim woźnicą pocztowym, nieżonatym, lat 26, mieszkającym w Łodzi pod numerem 480, urodzonym w Gałkowie z Ksawerego Rogalińskiego i jego zmarłej żony Łucji z domu Jóźwik, a Antoniną Kotlińską panną, służącą lat 23, mieszkającej w Łodzi pod numerem 53, urodzonej w Wielkim Księstwie Poznańskim, w Żerkowie, z mieszkających w Łodzi Wiktora Kotlińskiego i jego żony Magdaleny z Pawełkowiczów. Ślub poprzedziły trzy zapowiedzi ogłoszone w niniejszej parafii 12/24 bieżącego miesiąca i roku oraz w dwie ubiegłe niedziele. Nowożeńcy oświadczają, że nie zawarli umowy przedmałżeńskiej. Obrzęd religijny ślubu został dokonany przez nas. Akt niniejszy po przeczytaniu obecnym niepiśmiennym został przez nas tylko podpisany.
Ks. …. (podpis nieczytelny)
[tłumaczenie własne HR]

Jan ożenił się z panną pochodzącą z Wielkopolski (jej rodzinny Żerków uznawany za turystyczną perełkę Wielkopolski leży 14 km na północ od Jarocina, 60 km na południowy wschód od Poznania). Dokumenty Rodziny Kotlińskich znajdują się w archiwum poznańskim.
Nazwisko Antoniny Kotlińskiej prawdopodobnie pochodzi od nazwy pobliskiej miejscowości Kotlin (również w powiecie jarocińskim).

Przed ślubem Jana i Antoniny w styczniu 1869 roku rodzina panny młodej już mieszkała w Łodzi.

DZIECI I DOMY
Do adresowania wówczas wystarczał numer domu. Dom Kotlińskich miał numer 53.
Rogalińscy też już mieszkali w Łodzi. Za Janem przyjechali spod Brzezin następni krewni.

Trudno mi powiedzieć, gdzie dokładnie mieszkali: w aktach urodzin kolejnych dzieci Jana pojawiają się (o ile są podane) różne numery domów, zaś nazwy ulic i ich numerację wprowadzono w Łodzi dopiero w 1888 r.

Jan i Antonina mieszkali w Łodzi i mieli co najmniej następujące dzieci:

• Stanisława Rogalińska ur. w 1870 r. w domu nr 448 (zmarła jako dziecko w 1873 r.)
• Bronisława Rogalińska ur. w 1874 r. w domu nr 34 (zmarła jako dziecko w 1875 r. w domu nr 475)
• Stanisław Rogaliński ur. w 1876r. w domu nr 472 (mój dziadek)
• Kazimierz Rogaliński ur. w 1880 r.
• Franciszek Rogaliński ur. w 1882 r. (zmarł młodo w 1900 r.)
• Władysław Rogaliński ur. w 1884 r. w domu nr 321

ZAWÓD I PRACA
W 1869 w akcie ślubu Jan Rogaliński określony został jako woźnica pocztowy, późniejsze dokumenty również wymieniają go jako pracownika pocztowego.

Można sobie wyobrazić, że syn kowala od dziecka przyglądał się koniom podkuwanym w ojcowskiej kuźni. Najczęściej były to robocze konie wiejskie, ale czasami podjeżdżały dyliżanse ciągnione przez piękne, zgrabne rumaki…

W tym samym czasie w Galicji tak opisano pracę ówczesnego pocztowca:
Gdy nadjeżdżał pocztylion, trąbką dawano umówiony sygnał, określony dla każdego rodzaju poczty. A poczta była albo zwykła, albo ekstra i wtedy pocztylion nie schodził z kozła i prawie w biegu przejmował przesyłkę. Kozioł zawsze pochylony do przodu, by nogami można się było zaprzeć, do trzymania koni. Konie w uprzęży już czekały na drodze, aby natychmiast zaprząc do pojazdu. Pocztylion trzaskał z bata i j a z d a od razu w pełnym galopie. Takim batem trzaskać to nie lada sztuka. Był tak długi, by można nim było dosięgać koni w szóstkę. Przy zwykłej poczcie pocztylion schodził z kozła, zdawał raport z jazdy, a świeży z nowo zaprzężonymi końmi ruszał do następnej stacji. [Drzewo mojej rodziny]
Był to zawód godzien szacunku, ale wymagający przy tym nie tylko przewożenia pasażerów dyliżansem, ale przede wszystkim przesyłek.

W 1860 roku ukazał się pierwszy (i na długie lata ostatni) polski znaczek pocztowy. Nominał brzmiał: za łut – 10 kopiejek.
W roku 1864 na ulicach Łodzi pojawiły się pierwsze skrzynki pocztowe.
Nota bene: Jan nie był jedynym pocztylionem w rodzinie.

CZY JAN BYŁ PIŚMIENNY?
Na wszystkich odnalezionych dotychczas dokumentach narodzin kolejnych dzieci znajduje się adnotacja pisarza parafialnego o tym, że Jan Rogaliński był niepiśmienny. Czy to informacja godna wiary?
Już wiem, że jego najstarszy syn Stanisław był technikiem. Na ówczesne czasy to całkiem dobre wykształcenie. Zachowała się korespondencja nie tylko między Stanisławem a jego przyszłą żoną, Zofią Małachowską, ale również dwie kartki adresowane do ojca — do Jana Rogalińskiego. Jedna z nich znajduje się w winiecie u góry tej strony. Czy do niepiśmiennych pisuje się karty lub listy?
Młodszy syn Kazimierz nie tylko ukończył 4 klasy b. Łódzkiej Wyższej Szkoły Rzemieślniczej, ale pracował jako urzędnik.
Jak niepiśmienny człowiek miał dostarczać listy?!?
Z drugiej strony – dane historyczne mówią, że w Królestwie Polskim i w Galicji około 1870 r. analfabeci stanowili około 80% ogółu ludności, a w zaborze pruskim już tylko 30%. Jeżeli więc Jan faktycznie był niepiśmienny, to nic dziwnego…

POSESJA
W 1895 Jan i Antonina nabyli dom nr 321, w którym 11 lat wcześniej urodził się ich syn Władysław.
W Łodzi u pana Notariusza Płacheckiego został sporządzony akt notarialny nr 1852, zaświadczający prawo własności małżonków Jana i Antoniny Rogalińskich do nieruchomości nr 321 przy ulicy Ciemnej 1 w Łodzi (Tiomnaja Doroga). Poniższy plan sporządzono 10 lat później, w roku 1905. Zapewne właśnie wtedy był on potrzebny do czegoś ważnego – do przekazania dzieciom, może do podziału.

Nota bene: Nieruchomość obejmowała powierzchnię 253 sążni kwadratowych (wg miary rosyjskiej), czyli 3471 łokci kwadratowych (wg miary nowopolskiej), co odpowiada mierze 1225 m².

Śmierć:
Zmarł po 1905 roku a przed 8.01.1918. [Szukać dokumentu!!!]


Pokrewieństwo:
Pradziadek ojczysty, czyli dziadek mojego ojca

DOKUMENTY dotyczące Jana Rogalińskiego

• 1843-12-26 – akt urodzin: Jan, syna Ksawerego i Łucji, wieś Gałków, par. Brzeziny
• brak: między 1846 a 1853 – akt śmierci matki Łucji
• 1853-09-18 – akt ślubu: ojca Ksawery z II żoną Marianną, Brzeziny
• przeprowadzka do Łodzi (tylko stwierdzenie, nie dokument)
• 1869-01-18 – akt ślubu: Jan 22 l. i Antonina Kotlińska 20 l., Łódź
• 1870-02-04 – akt ur.: córka Stanisława, Łódź
• 1873-10-23 – zmarła 3,5-letnia córka Stanisława, Łódź
• 1874-07-15 – akt ur.: córka Bronisława, Łódź
• 1875-11-07 – akt zgonu: 1-roczna córka Bronisława, Łódź
• 1876-04-19 – akt ur.: syn Stanisław, Łódź (mój dziadek!)
• brak: 1878 – ur. syn Józef, akt nr 964 Łódź NMP (tylko pozycja w skorowidzu – Rogalski!)
• 1879-05-09 – akt zgonu: 1-roczny syn Józef, Łódź
• 1880-02-25 – akt ur.: syn Kazimierz, Łódź
• brak: 1882 – ur. syn Franciszek (wyliczone wg aktu zgonu z 1900), Łódź
• 1884-03-30 – akt ur.: syn Władysław, Łódź
• 1895 – akt hipoteczny nabycia posesji przy Ciemnej 1 w Łodzi na własność
• 1900-04-06 – akt zgonu: 18-letni syn Franciszek, Łódź
• 1902 – widokówka od syna Stanisława
• 1905 – plan posesji – działki przy ul. Ciemnej 1 w Łodzi, nabytej w 1895 roku
• brak: po 1905 – akt śmierci Jana

---

*Jan Joann Rogaliński, syn Xawerego i jego II żony Marianny z Pacholskich, urodził się w 1861 w Bronowicach koło Brzezin. W 1885 roku tenże Jan Joann ożenił się w Łodzi z Zofią Szymorek. Mieli co najmniej 6 dzieci. W 1894 urodziła się im córka Bronisława (Pawłów par. Rusiec), której prawnuka – Marka J. z Bełchatowa – poznałam przez internet. Ksawery Rogaliński jest naszym wspólnym przodkiem.

—————-

Czytaj o następnym pokoleniu: Stanisław Rogaliński 1876-1923, syn Jana