Bedlno sprzed lat

Marcin Rogaliński i jego żona Józefa z domu Borowicz (Borowska, Naborowska) wraz z dziećmi — przodkowie moi mieszkali w Wojszycach, parafia Bedlno przez kilka lat – zamieszkali tu przed rokiem 1814, zaś między lutym a lipcem 1820 wyprowadzili się do Goliszewa, par. Łęki Kościelne.

05.11.1814 w Wojszycach par. Bedlno urodził się ich syn Marcin Jędrzej Rogaliński (1814-1888), który tu mieszkał z rodzicami do ślubu w 1835 roku.

06.08.1817 we wsi Tarnowie par. Bedlno urodził się drugi syn Marcina i Józefy, Wawrzyniec Rogaliński.

17.02.1820 w Wojszycach par. Bedlno urodziła się ich córka Joanna Anastazja Rogalińska. Kilkumiesięczna córeczka zmarła 18.07.1820 po przeprowadzce do niedalekiego Goliszewa.

W 1827 roku wydana została  „Tabella miast, wsi, osad, Królestwa Polskiego z wyrażeniem ich położenia i ludności” w 2 tomach. Wynika z niej, iż Bedlno (tu z błędem literowym) było wsią prywatną liczącą 23 domy i 312 mieszkańców. 

z Atlasu Geograficznego Ilustrowanego Królestwa Polskiego, J. M. Bazewicza, 1907

 


Obecnie Bedlno jest to wieś gminna w województwie łódzkim, liczy 640 mieszkańców (2019 r.). Oddalona jest od:

  • Warszawy – miasta stołecznego – o 130 km,
  • Łodzi – miasta wojewódzkiego – o 55 km,
  • Kutna – siedziby powiatu – o 15 km.

Gmina Bedlno (około 6000 mieszkańców) położona jest w malowniczej dolinie Bzury – rzeki będącej lewym dopływem Wisły.

O starych tradycjach osadniczych Bedlna świadczy grodzisko położone na południe od wsi, przy drodze biegnącej do cmentarza i w odległości 500 m od niego. Obiekt ten datowany jest na wczesne średniowiecze. Stożkowate grodzisko znajduje się na niewielkiej łące porośniętej drzewami i krzewami. Na terenie wsi znaleziono fragmenty ceramiki datowane na okres wczesnośredniowieczny.

Okolice te znajdują się na pograniczu ziem należących do trzech plemion:

  • Mazowszan,
  • Goplan (późniejsze Kujawy)
  • oraz tzw. Łęczycan.

Terytoria tych plemion w połowie X w. dostały się we władanie zaczątków państwa Polan, w wiekach XI-XII miały status prowincji. Z podziałów kościelnych i zasad pobierania dziesięcin wynika, iż w pierwszych wiekach państwa polskiego gród Bedlno należał do prowincji łęczyckiej, która od północnego zachodu graniczyła z Kujawami (blisko 15 km), od północnego wschodu z Mazowszem (około 25 km).

Pierwsze wzmianki o wsi Bedlno pochodzą z XIV w. Nazwa wsi pojawia się w dokumentach w 1364 r. — pochodzi od grzybów „bedły”. Wieś miała leżeć w lesistej okolicy, pełnej grzybów stąd Bedlno oznacza osiedle bedlne czyli pełne grzybów.

Nota bene: Babcia Zosia (1887-1967, mama Taty) uważała, że jest kilka gatunków grzybów — prawdziwki, rydze, kurki i może jeszcze 2-3 gatunki, a resztę grzybowego świata pogardliwie nazywała „bedłki”.

Bedlno w XV i XVI w. należało do szlacheckiego rodu Bedleńskich herbu Wieniawa. Z rodziny tej pochodził Mikołaj Bedleński, kanonik gnieźnieński i poznański, oficjał krakowski. Na początku XV w. Bedleńscy ufundowali i uposażyli kościół, drewniany, modrzewiowy. W 1794 r. Faustyn Stokowski, stolnik łęczycki – kolejny właściciel dóbr Bedlno – wzniósł nowy drewniany kościół i murowana zakrystię ze skarbczykiem w stylu gotyckim.

Obecny kościół pochodzi z XX wieku, po tamtych nie widać śladu.

Kiedy doszło do upadku Rzeczypospolitej w roku 1793, Bedlno znalazło się pod panowaniem Prus i weszło w skład prowincji Prus Południowych, departamentu łęczyckiego i powiatu orłowskiego (z siedzibą w Kutnie).
Już w rok później, po wkroczeniu wojsk pruskich obszar ten znalazł się w departamencie warszawskim.
Po powstaniu Królestwa Polskiego w 1815, departamenty przemianowano w 1816 r. na województwa, wprowadzono gminy. Na miejsce departamentu warszawskiego powstało województwo mazowieckie. Funkcje administracyjne powiatów przejęły obwody. Okolice Bedlna weszły w skład obwodu gostynińskiego, powiatu orłowskiego, gminy Wojszyce.

Dwór z folwarkiem w Bedlnie istniały zapewne już w pierwszej połowie XIX w. Potwierdza to kwatermistrzowska mapa topograficzna z lat 1822-1843.
Słownik geograficzny Królestwa Polskiego podaje, że w 1827 r. Bedlno liczyło 23 domy i 312 mieszkańców.
W 1837 roku województwa na gubernie, powstała gubernia warszawska, a w 1842 roku obwody zmieniono na powiaty, powiaty zaś na okręgi. Podczas reformy przeprowadzonej w 1867 roku na miejsce dawnego powiatu-okręgu orłowskiego – powstał nowy powiat kutnowski. Jedną z dwunastu gmin tego powiatu były Wojszyce.
W drugiej połowie XIX wieku majątek Bedlno był własnością hrabiego Władysława hrabiego Łubieńskiego.
W 1869 r. wykupił go Jan G. Bloch, miejscowy plantator buraków cukrowych oraz prezes Dobrzelińskiego Towarzystwa Fabryk Cukru. Gospodarstwo w Bedlnie za jego czasów było staranne i postępowe. Z jego inicjatywy powstał dwór oraz park o charakterze krajobrazowym.
Na początku XX w. majątek Bedlno stał się własnością J. Sławińskiego. Był on ostatnim właścicielem przed 1939 rokiem.

Bedlno dzisiaj:

Mapka gminy Bedlno ze strony Urzędu, 2019 rok

Widzę tu nazwy miejscowości znane mi ze starych dokumentów: Wojszyce, Szewce, Mirosławice
Ale to już od dawna nie nasza historia – – –


Źródła:

  • strona internetowa gminy Bedlno
  • Blog cyklisty świetnie dokumentującego wycieczki, przedstawiającego się jako Mr Scott
  • Wikipedia
Podziel się